Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy định mới về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Ngày 08/5/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 619/QĐ-TTg Quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn (sau đây gọi tắt là cấp xã) đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, với các nội dung cụ thể như sau:

1. Mục tiêu, nguyên tắc thực hiện

Nhằm nâng cao nhận thức pháp luật, giáo dục ý thức tôn trọng, tuân thủ và chấp hành pháp luật; bảo đảm quyền con người, quyền công dân, quyền được thông tin về pháp luật; kịp thời tháo gỡ mâu thuẫn, tranh chấp, vướng mắc, kiến nghị trong thi hành pháp luật trên địa bàn cấp xã. Tổ chức và bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thi hành Hiến pháp, pháp luật, quản lý nhà nước và xã hội bằng pháp luật; nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức cấp xã trong thực thi công vụ. Cải thiện điều kiện tiếp cận thông tin pháp luật, phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, giải quyết thủ tục hành chính, phát huy dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

 Bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch. Việc xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị, gắn với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh của địa phương. Kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL là tiêu chí đánh giá xã đạt chuẩn nông thôn mới và phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh; đảng bộ, chính quyền cấp xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hằng năm của chính quyền cấp xã.

2. Nội dung xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL

Gồm 06 nội dung chính: 1. Xây dựng, ban hành chính sách, pháp luật; chương trình, kế hoạch triển khai, thực hiện xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL và tăng cường khả năng TCPL cho người dân. 2. Tuyên truyền, phổ biến nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, công chức, chính quyền các cấp và cơ quan, tổ chức, cá nhân về vị trí, vai trò, ý nghĩa của xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL. 3. Rà soát, đánh giá việc thực hiện tiêu chí TCPL; công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL; đề ra giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế, cải thiện khả năng TCPL cho người dân tại cơ sở. 4. Chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL. 5. Lồng ghép xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL trong chương trình, chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và xóa đói, giảm nghèo. 6. Sơ kết, tổng kết, thống kê, báo cáo, theo dõi kết quả, kiểm tra, khen thưởng cấp xã đạt chuẩn TCPL.

3. Tiêu chí tiếp cận pháp luật

Có 05 tiêu chí thành phần (gồm: 1. Bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật; 2. Thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã; 3. Phổ biến, giáo dục pháp luật; 4. Hòa giải cơ sở; 5. Thực hiện dân chủ ở cơ sở) với 25 chỉ tiêu cụ thể tương ứng với từng số điểm đánh giá. Cụ thể: Tiêu chí bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật gồm 03 chỉ tiêu (15 điểm); Tiêu chí thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã gồm 05 chỉ tiêu (30 điểm); Tiêu chí về phổ biến, giáo dục pháp luật gồm 09 chỉ tiêu (25 điểm); Tiêu chí hòa giải cơ sở gồm 03 chỉ tiêu (10 điểm); Tiêu chí thực hiện dân chủ ở cơ sở gồm 05 chỉ tiêu (20 điểm). Tổng số điểm của các tiêu chí là 100 điểm.

4. Điều kiện, thẩm quyền công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL

Để được công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL phải bảo đảm hội tụ đủ 04 điều kiện sau: 1. Không có tiêu chí nào dưới 50% số điểm tối đa; 2. Tổng số điểm của các tiêu chí TCPL phải đạt từ 90% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại I, từ 80% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại II và từ 70% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại III; 3. Kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 5 Quy định này đạt từ 80% tổng số điểm tối đa trở lên; 4. Trong năm không có cán bộ, công chức cấp xã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức từ cảnh cáo trở lên do vi phạm pháp luật trong thực thi công vụ hoặc phải bồi thường thiệt hại do hành vi công vụ trái pháp luật gây ra.

Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố (cấp huyện) xét, công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL; chỉ đạo thực hiện các giải pháp đối với cấp xã chưa đạt chuẩn TCPL.

Chủ tịch UBND cấp huyện thành lập Hội đồng đánh giá TCPL để tư vấn, giúp Chủ tịch tổ chức việc đánh giá, công nhận, xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL. Hội đồng đánh giá TCPL gồm một lãnh đạo UBND cấp huyện làm Chủ tịch; Trưởng phòng Tư pháp làm Phó Chủ tịch.

5. Quy trình đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL

Công tác rà soát, đánh giá, chấm điểm, công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL được tiến hành hằng năm, tính từ ngày 01/01 đến hết ngày 31/12. Công chức cấp xã được giao theo dõi các tiêu chí, chỉ tiêu TCPL có trách nhiệm tự chấm điểm, gửi kết quả đến công chức Tư pháp - Hộ tịch để tổng hợp báo cáo, trình Chủ tịch UBND cấp xã.

 Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức họp đánh giá kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL, nếu xét thấy đủ điều kiện theo quy định Chủ tịch UBND cấp xã gửi hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL đến Phòng Tư pháp cấp huyện trước ngày 05/01 của năm liền kề sau năm đánh giá.

Phòng Tư pháp cấp huyện có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL; tham mưu Chủ tịch UBND cùng cấp tổ chức họp Hội đồng đánh giá TCPL.

Căn cứ kết quả họp Hội đồng đánh giá TCPL, Phòng Tư pháp cấp huyện lập danh sách cấp xã đạt chuẩn TCPL, danh sách cấp xã chưa đạt chuẩn TCPL và đề xuất các giải pháp trình Chủ tịch UBND cùng cấp trước ngày 20/01 của năm liền kề sau năm đánh giá.

Chủ tịch UBND cấp huyện xem xét, quyết định công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL trước ngày 25/01 của năm liền kề sau năm đánh giá; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả công nhận cấp xã đạt chuẩn TCPL và các giải pháp đối với cấp xã chưa đạt chuẩn TCPL trên địa bàn.

6. Công khai kết quả chấm điểm các tiêu chí

UBND cấp xã niêm yết công khai kết quả chấm điểm các tiêu chí, chỉ tiêu TCPL tại trụ sở làm việc, nhà văn hóa hoặc nơi sinh hoạt cộng đồng của thôn, buôn, tổ dân phố và cộng đồng dân cư khác và thông báo trên đài, loa truyền thanh cơ sở trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày hoàn thành việc tự chấm điểm.

UBND cấp huyện, UBND cấp tỉnh công bố danh sách cấp xã đạt chuẩn TCPL, danh sách cấp xã chưa đạt chuẩn TCPL trên Trang/Cổng tin điện tử của địa phương chậm nhất là 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo của Chủ tịch UBND cấp huyện đối với cấp tỉnh.

7. Về tổ chức thực hiện

Bên cạnh trách nhiệm của các Bộ, ngành Trung ương, Quy định cũng giao trách nhiệm cho UBND các cấp chỉ đạo, hướng dẫn triển khai xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL theo Quy định này tại địa phương, phân công cơ quan chuyên môn và công chức làm đầu mối theo dõi, tham mưu thực hiện; bảo đảm kinh phí thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL; định kỳ, đột xuất báo cáo kết quả với cơ quan có thẩm quyền.

Chủ tịch UBND các cấp chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Quy định. Chủ tịch UBND cấp xã chỉ đạo, hướng dẫn công chức chuyên môn triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao; chỉ đạo Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả việc xử lý, tổng hợp kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hành chính.

Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp, công chức Tư pháp - Hộ tịch là đầu mối tham mưu, giúp UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao. Đồng thời, đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL cho thành viên, hội viên; giám sát, phản biện xã hội, vận động thành viên, hội viên tham gia xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL; giám sát kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân khi thực hiện các thủ tục hành chính; phối hợp với cơ quan tư pháp cùng cấp và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực hiện Quy định này.

Song song với việc ban hành Quy định mới này, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Quyết định số 14/2017/QĐ-TTg ngày 08/5/2017  bãi bỏ Quyết định 09/2013/QĐ-TTg ngày 24/1/2013 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy định về chuẩn TCPL của người dân tại cơ sở./.

            Thu Hà