Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong bảo vệ quyền lợi Người tiêu dùng trong tình hình mới

Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD) không chỉ là một chính sách xã hội mà còn là yếu tố then chốt để xây dựng một nền kinh tế thị trường lành mạnh, bền vững và định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Kết luận số 207-KL/TW ngày 10/11/2025 về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW - đánh dấu một bước tiến mới, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc khắc phục những hạn chế và đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Từ thực tiễn đánh giá và định hướng trong Kết luận, có thể thấy ý nghĩa sâu sắc của công tác này trên nhiều phương diện:

1. Ý nghĩa kinh tế: Bảo vệ NTD là động lực thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển lành mạnh. Khi NTD được bảo vệ, niềm tin vào thị trường được củng cố, thúc đẩy tiêu dùng nội địa – trụ cột của nền kinh tế. Việc kiên quyết chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

2. Ý nghĩa xã hội: Đây là vấn đề an sinh xã hội cốt lõi, trực tiếp bảo vệ sức khỏe, tính mạng và lợi ích hợp pháp của người dân, nhất là trong các lĩnh vực nhạy cảm như thực phẩm, y tế, chăm sóc sức khỏe. Bảo vệ hiệu quả quyền lợi NTD góp phần ổn định trật tự xã hội, xây dựng lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.

3. Ý nghĩa chính trị - pháp lý: Khẳng định và hiện thực hóa quan điểm "dân là gốc", lấy người dân làm trung tâm của quá trình phát triển. Việc hoàn thiện thể chế và thực thi pháp luật về bảo vệ NTD thể hiện tính ưu việt của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nơi quyền con người, quyền công dân được tôn trọng và bảo đảm.

Mục đích của Kết luận số 207-KL/TW: Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và nâng cao trách nhiệm quản lý của Nhà nước để công tác bảo vệ quyền lợi NTD đạt hiệu quả thực chất, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số và hội nhập quốc tế.

Quan điểm chỉ đạo xuyên suốt trong Kết luận số 207-KL/TW: Lấy NTD làm trung tâm, mọi chính sách, pháp luật và hoạt động quản lý đều phải hướng tới mục tiêu bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của NTD. Tập trung khắc phục triệt để các "khoảng trống pháp lý", sự chồng chéo, phân định không rõ trách nhiệm giữa các bộ, ngành, địa phương. Pháp luật và cơ chế quản lý phải theo kịp sự phát triển của thương mại điện tử, kinh tế số, các giao dịch xuyên biên giới và các hình thức vi phạm mới, tinh vi. Phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và toàn dân trong công tác bảo vệ NTD.

Kết luận đã chỉ ra một bức tranh toàn diện sau 05 năm thực hiện Chỉ thị 30: Mặc dù công tác lãnh đạo, quản lý đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng thực trạng vẫn còn những hạn chế, yếu kém cho thấy những thách thức cấp bách như: Hệ thống pháp luật chưa toàn diện, chưa theo kịp thực tiễn kinh tế số. Trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chưa rõ ràng, dẫn đến buông lỏng quản lý. Tình trạng xâm phạm quyền lợi NTD diễn biến phức tạp, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, thực phẩm, hàng thiết yếu cho người già, trẻ em. Nạn sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm còn diễn ra công khai. Chưa huy động hiệu quả nguồn lực xã hội. Nguyên nhân: Chủ yếu đến từ nhận thức chưa đầy đủ của một số cấp ủy, chính quyền; trách nhiệm người đứng đầu chưa được phát huy; sự phối hợp thiếu chặt chẽ; thậm chí có biểu hiện tiêu cực, bao che của một bộ phận cán bộ.

Từ đó, Kết luận 207-KL/TW đã đề ra 06 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, mang tính đột phá:

Một là, Hoàn thiện thể chế, pháp luật một cách đồng bộ và hiện đại

- Rà soát, thể chế hóa: Khẩn trương sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật (Luật Bảo vệ quyền lợi NTD, Luật Chất lượng sản phẩm, Luật Giao dịch điện tử...), tập trung vào các quy định cho môi trường số, bảo vệ thông tin cá nhân, truy xuất nguồn gốc.

- Phân định rõ trách nhiệm: Xác định rõ thẩm quyền của Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu.

- Nâng cao tiêu chuẩn: Có lộ trình nâng cao tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam ngang tầm với các chuẩn mực quốc tế.

- Hoàn thiện cơ chế giải quyết tranh chấp: Theo hướng nhanh gọn, thuận tiện, khuyến khích hòa giải, trọng tài và áp dụng thủ tục tư pháp rút gọn.

- Tăng cường chế tài: Xử lý nghiêm minh, đảm bảo tính răn đe với các hành vi vi phạm, đặc biệt là sản xuất, buôn bán hàng giả.

Hai là, Đột phá trong thi hành pháp luật

- Chủ động xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, phù hợp với từng địa phương, đơn vị.

- Hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành trong kiểm soát hàng hóa lưu thông và nhập khẩu.

- Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi gian dối, cung cấp thông tin sai lệch, áp đặt điều khoản bất lợi cho NTD.

Ba là, Phát huy vai trò xã hội và ứng dụng công nghệ

- Tạo cơ chế đặc thù để các hội bảo vệ NTD hoạt động hiệu quả.

- Xây dựng văn hóa doanh nghiệp "lấy NTD làm trung tâm", khuyến khích sản xuất xanh, tiêu dùng bền vững.

- Chuyển đổi số mạnh mẽ: Ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) trong công tác tư vấn, giải quyết tranh chấp, truy xuất nguồn gốc và minh bạch thị trường.

Bốn là, Tăng cường hợp tác quốc tế

- Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và phối hợp xử lý các vụ việc tranh chấp tiêu dùng xuyên biên giới.

- Tăng cường phòng, chống tội phạm công nghệ cao nhắm vào NTD.

Năm là, Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục

- Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị và người dân.

- Tuyên truyền về quyền và trách nhiệm của NTD, thúc đẩy thay đổi hành vi tiêu dùng.

- Đa dạng hóa phương thức truyền thông, ưu tiên các nhóm NTD dễ bị tổn thương.

- Phát huy vai trò của các hiệp hội trong việc vận động doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và đạo đức kinh doanh.

Sáu là, Tổ chức thực hiện chặt chẽ, phân công trách nhiệm rõ ràng

- Kết luận giao nhiệm vụ cụ thể và trực tiếp cho từng cơ quan: Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ, các tỉnh ủy, thành ủy, Mặt trận Tổ quốc, các ban đảng Trung ương...

- Nhấn mạnh việc kiểm tra, giám sát, xử lý kỷ luật nghiêm khắc cán bộ, công chức vi phạm, bao che.

- Yêu cầu bố trí đủ nguồn lực và định kỳ báo cáo kết quả thực hiện.

Kết luận số 207-KL/TW của Ban Bí thư là một văn bản có tính chỉ đạo rất cao, kịp thời và quyết liệt. Nó không chỉ chỉ ra những "điểm nghẽn" trong công tác bảo vệ quyền lợi NTD mà còn đưa ra một lộ trình hành động toàn diện, bài bản với những giải pháp đột phá, đặc biệt là trong hoàn thiện thể chế, chuyển đổi số và phân công trách nhiệm rõ ràng. Thành công của Kết luận này phụ thuộc vào sự quyết tâm đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự chủ động của doanh nghiệp và sự tham gia tích cực của toàn xã hội, hướng tới mục tiêu xây dựng một môi trường tiêu dùng an toàn, minh bạch và công bằng cho mọi người dân Việt Nam./.

Lê Thủy