Sở Tư pháp khẳng định vị thế, vai trò quan trọng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của tỉnh

Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) là khâu đầu tiên trong hoạt động thực thi pháp luật, là phương tiện để chuyển tải những đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tới toàn thể cán bộ và nhân dân. Công tác PBGDPL luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, là công việc không thể tách rời với quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Đặc biệt, trong công cuộc đổi mới, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân hiện nay, công tác này càng có vai trò quan trọng về nhiều mặt. Nhận thức được điều đó, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã xác định rõ công tác PBGDPL là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị tư tưởng, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục với nhiều hình thức phong phú, đa dạng và sáng tạo nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, giữ vững ổn định chính trị và trật tự xã hội. Công tác này đặc biệt có ý nghĩa đối với Đắk Lắk là một tỉnh có tới 47 dân tộc anh em cùng sinh sống, với nhiều thôn, buôn đặc biệt khó khăn và các xã vùng sâu, vùng xa, xã biên giới, nhiều nơi đường sá đi lại khó khăn.

Nhiệm vụ tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện công tác PBGDPL đã được xác định rất sớm cho Sở Tư pháp Đắk Lắk ngay từ khi thành lập năm 1982. Từ đó đến nay, công tác PBGDPL càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, ổn định chính trị, phát triển kinh tế của địa phương. Thật vậy, từ quan niệm Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật cho đến các quy định của pháp luật về hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình, đất đai, dân chủ cơ sở, đăng ký kết hôn, đăng ký hộ tịch... đã dần trở nên quen thuộc đối với người dân. Những vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết pháp luật trong các tầng lớp nhân dân đã giảm dần, có rất nhiều cán bộ và nhân dân đã chủ động, tự giác tìm hiểu pháp luật để thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trong công tác, lao động, học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày. Những thành quả này có sự đóng góp không nhỏ của Sở Tư pháp.

Đầu tiên phải kể đến hoạt động chỉ đạo, củng cố kiện toàn đội ngũ người làm công tác PBGDPL, báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, đây được coi là yếu tố mấu chốt quyết định đến chất lượng và hiệu quả thực hiện công tác này. Đội ngũ này là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong công tác PBGDPL, đã được mở rộng từ tỉnh đến cơ sở, bao phủ khắp thôn, buôn, tổ dân phố; việc chuyển tải các quy định pháp luật vốn dĩ khô khan đã được các cán bộ tư pháp, hòa giải viên, cộng tác viên trợ giúp pháp lý... lồng ghép khéo léo vào hoạt động tư vấn pháp luật, hòa giải, trợ giúp pháp lý, các buổi lễ hội... khiến pháp luật trở nên dễ nhớ, dễ hiểu, thuyết phục hơn, dễ đi vào lòng người hơn.

Trong thời gian qua, Sở Tư pháp Đắk Lắk đã duy trì thường xuyên hơn 10 hình thức tuyên truyền, PBGDPL phù hợp với từng đối tượng, từng địa bàn; nhiều hình thức luôn được cải tiến để ngày càng đa dạng, linh hoạt, chuyển tải nhiều thông tin pháp luật về cơ sở. Việc tổ chức các hội thi, cuộc thi tìm hiểu pháp luật, tổ chức hội nghị phổ biến pháp luật, xây dựng ấn phẩm tài liệu tuyên truyền pháp luật, Bản tin Tư pháp, Trang tin điện tử, xây dựng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật, tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh cơ sở… và những hoạt động lồng ghép hiệu quả việc phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua công tác hòa giải cơ sở, trợ giúp pháp lý, xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước ở thôn, buôn, tổ dân phố… đều được thực hiện thường xuyên; trong đó, nổi bật là những hình thức hội thi, cuộc thi; hội nghị quán triệt luật mới; biên soạn các sổ tay, cẩm nang, tờ gấp tuyên truyền pháp luật; xây dựng Bản tin Tư pháp Đắk Lắk; tuyên truyền trên Trang tin điện tử của Sở…

Hoạt động tổ chức hội thi, cuộc thi của tỉnh là một trong những hình thức PBGDPL mang lại hiệu quả cao. Đa số hội thi, cuộc thi được tổ chức theo hình thức sân khấu hóa, cách thức tổ chức luôn được cải tiến khiến cho các thí sinh đến từ cơ sở hoặc những người dân tham gia không cảm thấy nhàm chán. Các tiểu phẩm dự thi chứa đựng các bài thơ, bài hát, câu vè, câu nói dân gian, gần gũi với cuộc sống thường ngày của người dân, trở nên dễ nhớ, dễ hiểu hơn đối với đông đảo người dân. Các tờ rơi, tờ gấp tuyên truyền pháp luật có nội dung ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, gần gũi với đời sống thường ngày của người dân được ngành Tư pháp in ấn và phát hành hàng trăm ngàn bản mỗi năm, trong đó nhiều tài liệu đã được dịch sang tiếng Ê Đê, M’nông… để người dân có điều kiện tìm hiểu pháp luật. Bên cạnh đó, hàng chục ngàn cuốn tài liệu, đề cương, chuyên đề, sổ tay và các ấn phẩm tuyên truyền pháp luật khác được xây dựng theo kế hoạch hàng năm và cấp phát miễn phí đến tận cơ sở được đông đảo cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh đón nhận.

Bản tin Tư pháp Đắk Lắk được phát hành mỗi tháng 3.500 bản/số, với hình thức đẹp, nội dung phong phú, thiết thực liên quan mật thiết đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là các đối tượng vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Các văn bản với nội dung dài, khó hiểu được rút gọn, cô đọng để người dân dễ đọc, dễ hiểu; nhiều tin, bài có chất lượng được bạn đọc quan tâm như nghiên cứu, bình luận, câu chuyện vụ án, giải đáp những thắc mắc mọi lĩnh vực của đời sống xã hội liên quan đến pháp luật. Bản tin này được cấp phát miễn phí đến các cơ quan, ban, ngành, tổ chức, đoàn thể ở tỉnh, báo cáo viên pháp luật; một số phòng, ban cấp huyện và UBND cấp xã và tất cả thôn, buôn, tổ dân phố, cụm dân cư trong toàn tỉnh... góp phần đáng kể vào công tác PBGDPL của tỉnh. Trang tin điện tử của Sở Tư pháp Đắk Lắk đã trở thành một kênh thông tin quan trọng thường xuyên phản ánh hoạt động tư pháp của ngành, giới thiệu văn bản pháp luật mới, hướng dẫn nghiệp vụ tư pháp, tra cứu các văn bản chỉ đạo, văn bản pháp luật của Trung ương, của tỉnh.

Không chỉ khẳng định vị thế của mình qua những con số khô khan về số lượng hàng chục hội nghị, hội thi, cuộc thi được tổ chức; hàng triệu Bản tin Tư pháp, tờ gấp, tài liệu, băng hình... được phát hành đến các tổ chức, cá nhân; về số lượng đông đảo cán bộ, người dân, nông dân, phụ nữ, thanh niên, trẻ em, cựu chiến binh... được tuyên truyền pháp luật; mà điều đáng nói ở đây là chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL ngày càng được nâng lên và có nhiều chuyển biến rõ rệt, góp phần thiết thực vào việc đưa pháp luật đến với cán bộ, nhân dân trong tỉnh.

Đặc biệt, công tác PBGDPL đã gắn chặt với việc tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước về các lĩnh vực đất đai, dân chủ cơ sở, dân tộc, tín ngưỡng tôn giáo, phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội. Các chế độ, chính sách về y tế, giáo dục... của Nhà nước cũng đã được chuyển tải đến với đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào vùng biên giới và các tín đồ tôn giáo để người dân hiểu được những ưu đãi, cố gắng của Nhà nước, của các cấp chính quyền trong việc nâng cao đời sống kinh tế, văn hóa, tinh thần cho người dân; từ đó tin tưởng vào bản chất chế độ ta, kiên quyết đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc của những thế lực phản động, chống phá nước ta, giữ vững ổn định chính trị, an ninh nông thôn, trật tự an toàn xã hội

Để có được kết quả này, Sở Tư pháp đã thực hiện đúng và đầy đủ vai trò là cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL của tỉnh trong việc chủ trì, phối hợp với các sở ngành, tổ chức, cơ quan, đơn vị tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh triển khai có hiệu quả, chất lượng công tác PBGDPL. Từ quan niệm công tác PBGDPL là của riêng ngành Tư pháp, do Sở Tư pháp chịu trách nhiệm triển khai... đến nay, nhiều cơ quan, đơn vị đã thực sự quan tâm đến việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị mình, chủ động phối hợp có hiệu quả với Sở Tư pháp và các đơn vị bạn trong thực hiện công tác PBGDPL cho nhân dân, thực sự hiểu được công tác này là trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, là trách nhiệm của mỗi cán bộ, công chức, viên chức gắn với chức trách, nhiệm vụ của mình. Đây có lẽ là thành quả đáng ghi nhớ nhất trong hàng loạt các nỗ lực không ngừng của Lãnh đạo Sở Tư pháp để đưa việc chủ động triển khai công tác này trở thành nhiệm vụ của mọi ngành, mọi cấp, mọi cơ quan, tổ chức, đơn vị trong toàn tỉnh.

Trải qua 35 năm, có thể khẳng định rằng: công tác tuyên truyền, PBGDPL hiện nay dù gặp không ít khó khăn, vướng mắc; vẫn còn những hạn chế, bất cập về nhân lực, kinh phí, một số hình thức tuyên truyền pháp luật chưa thực sự phát huy hết tác dụng, đâu đó, việc PBGDPL còn mang tính hình thức... nhưng với sự nỗ lực của đội ngũ tuyên truyền pháp luật của ngành Tư pháp tỉnh nhà, công tác này đã được đa dạng hoá về hình thức, phong phú, thiết thực về nội dung và tăng cường hướng mạnh về cơ sở; phần lớn cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh đã tích cực tìm hiểu, học tập pháp luật, nâng cao dân trí pháp lý, góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong bộ máy nhà nước, trong xã hội, bảo vệ an ninh quốc gia và hội nhập quốc tế.

Tự hào đã góp phần không nhỏ vào thành quả chung của ngành Tư pháp hôm nay, Sở Tư pháp và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện công tác PBGDPL của ngành Tư pháp Đắk Lắk quyết tâm phát huy những kết quả đã đạt được trong thời gian tới; tiếp tục tìm tòi, sáng tạo để không ngừng đổi mới hình thức, phương pháp tuyên truyền pháp luật, nâng cao chất lượng, hiệu quả và đưa công tác này đi vào chiều sâu để thực hiện xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhà nước giao phó.  

Một vài con số về công tác PBGDPL của Sở Tư pháp trong 10 năm trở lại đây:

- Chỉ đạo xây dựng đội ngũ làm công tác PBGDPL với 113 báo cáo viên  pháp luật cấp tỉnh; 386 báo cáo viên  pháp luật cấp huyện; 3.364 tuyên truyền viên pháp luật tại xã, phường, thị trấn.

- Bản tin Tư pháp ĐắkLắk đã phát hành 420.000 cuốn số thường kỳ (hàng tháng) và 7.000 cuốn số chuyên đề, phối hợp với Báo Đắk Lắk thực hiện chuyên mục “giải đáp pháp luật” với 480 kỳ.

- Tham mưu UBND tỉnh mở 18 hội nghị quán triệt 195 văn bản pháp luật mới được ban hành, tổ chức 04 hội nghị tập huấn nghiệp vụ công tác PBGDPL;

- Tham mưu tổ chức 10 hội thi, cuộc thi tìm hiểu pháp luật của UBND tỉnh.

- Biên soạn 3.600 tập đề cương, tài liệu giới thiệu văn bản pháp luật mới; hơn 9.500.000 tờ gấp tuyên truyền pháp luật; 35.456 tập tài liệu bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ PBGDPL, sổ tay hòa giải viên cơ sở, chế độ, chính sách của nhà nước về xóa đói, giảm nghèo, chuyên đề tìm hiểu Hiến pháp năm 2013, tìm hiểu pháp luật về hôn nhân và gia đình, hộ tịch và chứng thực, an toàn giao thông; biên soạn, ghi âm và phát hành 3.600 đĩa CD –Room tuyên truyền pháp luật... cung cấp cho các đơn vị, địa phương làm tài liệu tuyên truyền đến cán bộ và nhân dân ở cơ sở.  

- Chỉ đạo thành lập 2.356 tổ hoà giải với 13.501 hòa giải viên, đã giải quyết hơn 29.279 vụ việc, trong đó hòa giải thành 23.716 vụ việc, đạt tỷ lệ 81%; xây dựng 184 tủ sách pháp luật xã, phường, thị trấn, 568 tủ sách pháp luật tại các cơ quan, đơn vị với hơn 157.000 đầu sách; 2.328/2.473 thôn, buôn, tổ dân phố có hương ước, quy ước (đạt tỷ lệ 94,4%)./.

Trần Trung Hiếu

Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật