Quốc hội thông qua Bộ luật Hình sự (sửa đổi)

Sáng 27/11, với 84,01% Đại biểu Quốc hội tán thành, Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua.

Quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân

Theo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân là nội dung mới trong sửa đổi Bộ luật Hình sự lần này. Đây là vấn đề đã được Chính phủ nghiên cứu cả về lý luận và thực tiễn. Việc bổ sung quy định này vào Bộ luật Hình sự là cấn thiết nhằm đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm trong tình hình mới, nhất là đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng pháp luật về kinh tế và môi trường của pháp nhân và để bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật.

Kết quả lấy ý kiến Nhân dân và lấy ý kiến của Đại biểu Quốc hội bằng phiếu cho thấy, đa số đều tán thành việc bổ sung quy định trách nhiệm hình sự và phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân như Dự thảo Bộ luật Hình sự. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội bổ sung vào Dự thảo Bộ luật Hình sự quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân. Cụ thể: sửa đổi quy định về cơ sở trách nhiệm hình sự (Điều 2), về khái niệm tội phạm (Điều 8); quy định các hình phạt đối với pháp nhân (Điều 33); điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân (Điều 75).

Về phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân, trên cơ sở ý kiến Nhân dân và Đại biểu Quốc hội, qua tổng kết thực tiễn xử lý vi phạm hành chính và tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước, Điều 76 Bộ luật Hình sự (sửa đổi) quy định 31 tội danh mà pháp nhân bị xử lý hình sự thuộc Chương các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế (Chương XVIII) và Chương các tội phạm về môi trường (Chương XIX).

Nộp lại ít nhất ¾ tài sản tham ô, hối lộ không bị tử hình

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc quy định không áp dụng hình phạt tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử và không thi hành án tử hình đối vớingười từ 75 tuổi trở lên thể hiện tính nhân đạo, chính sách khoan hồng của Nhà nước ta. Vì vậy, khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự (sửa đổi) quy định, “Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người từ 75 tuổi trở lên;”

Riêng điểm c khoản 3 điều này, tiếp thu ý kiến Đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý theo hướng, không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu “Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ¾ tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Nhiều ý kiến tán thành thay thế Tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 Bộ luật Hình sự hiện hành) bằng các tội danh cụ thể; có ý kiến đề nghị giữ lại tội danh này và sửa tình tiết “trái quy định của Nhà nước” thành “trái pháp luật Nhà nước”.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc thay thế Điều 165 Bộ luật Hình sự hiện hành bằng các tội cụ thể trong từng lĩnh vực quản lý kinh tế là cần thiết nhằm cụ thể hóa Hiến pháp, bảo đảm sự minh bạch, an toàn của môi trường kinh doanh, tránh sự tùy tiện trong áp dụng.

Vì vậy, trên cơ sở tổng kết thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử về Tội cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng trong những năm qua, nhất là các sai phạm có tính phổ biến qua các vụ án kinh tế lớn đã xét xử, đồng thời, rà soát quy định của các luật chuyên ngành trên các lĩnh vực quản lý kinh tế, ngoài việc sửa đổi, bổ sung các tội danh hiện có trong “Chương các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế” (gồm 45 điều), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát kỹ và bổ sung 15 tội danh mới thuộc các lĩnh vực kinh tế, quy định cụ thể từ Điều 212 đến Điều 225 và các điều: 230 và 233 của Dự thảo để tránh bỏ lọt tội phạm.

 Nguồn:moj.gov.vn