Phỏng vấn Phó Giám đốc Sở Tư pháp Phạm Văn Phước về Luật Đấu giá tài sản

Ngày 17/11/2016, Quốc hội khóa XIV đã biểu quyết thông qua Luật Đấu giá tài sản và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2017. Biên tập viên - Bản tin Tư pháp Đắk Lắk đã có cuộc trao đổi với Phó Giám đốc Sở Tư pháp Phạm Văn Phước về tình hình hoạt động bán đấu giá trên địa bàn tỉnh, những điểm mới của Luật Đấu giá tài sản (sau đây gọi là Luật) và việc triển khai thực hiện Luật này trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.

Biên tập viên: Kính thưa đồng chí Phạm Văn Phước, Luật Đấu giá tài sản đã được Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 2 thông qua. Xin đồng chí Phạm Văn Phước cho biết về mục đích và ý nghĩa của Luật?

Đồng chí Phạm Văn Phước: như đồng chí đã biết, tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV Luật Đấu giá tài sản đã được thông qua ngày 17/11/2016 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2017.

Đây là văn bản quy phạm pháp luật có giá trị cao nhất điều chỉnh trực tiếp lĩnh vực đấu giá tài sản; việc ban hành Luật là một trong những khung pháp lý quan trọng bảo đảm sự thống nhất của Nhà nước đối với hoạt động bán đấu giá tài sản; là một bước tiến quan trọng hướng đến mục tiêu đẩy mạnh xã hội hóa, chuyên nghiệp hóa hoạt động bán đấu giá tài sản, đồng thời tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong hoạt động này. Đồng thời, khắc phục những bất cập, hạn chế của pháp luật về bán đấu giá tài sản hiện hành, hoàn thiện hệ thống pháp luật về bán đấu giá tài sản, đổi mới cơ chế quản lý nhà nước nhằm tạo sự thông thoáng, minh bạch, tạo cơ chế pháp lý nhằm tôn trọng, bảo hộ, bảo đảm quyền về tài sản của các tổ chức, cá nhân; đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, cải cách hành chính đối với lĩnh vực này.

Theo quy định của Luật Đấu giá tài sản, Chính phủ có trách nhiệm ban hành Nghị định để quy định chi tiết các nội dung: việc cấp, thu hồi Thẻ đấu giá viên (khoản 3 Điều 14); hình thức đấu giá trực tuyến (điểm d khoản 1 Điều 40); việc thẩm định giá khởi điểm của khoản nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; việc thành lập Hội đồng đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu đối với khoản nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu có giá trị lớn (khoản 4 Điều 65); việc đăng ký hoạt động đối với doanh nghiệp đấu giá tài sản (khoản 2 Điều 80).

Biên tập viên: xin đồng chí cho biết một số điểm mới của Luật Đấu giá tài sản?

Đồng chí Phạm Văn Phước: Luật Đấu giá tài sản có nhiều điểm mới, một số điểm mới đó là:

Thứ nhất, về tài sản bán đấu giá: Luật quy định tài sản bán đấu giá bao gồm tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá và tài sản thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân tự nguyện lựa chọn bán thông qua đấu giá. Đối với tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá, Luật liệt kê cụ thể các loại tài sản này trên cơ sở rà soát quy định pháp luật chuyên ngành nhằm bảo đảm công khai, minh bạch, làm cơ sở cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân tuân thủ trình tự, thủ tục quy định của Luật khi bán đấu giá các loại tài sản đó.

Thứ hai, về nguyên tắc đấu giá tài sản và các hành vi bị nghiêm cấm: Luật quy định nguyên tắc đấu giá tài sản phải bảo đảm tính độc lập, trung thực, công khai, minh bạch, khách quan, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, người mua được tài sản đấu giá, tổ chức đấu giá tài sản, đấu giá viên. Bên cạnh đó, Luật cũng quy định các hành vi bị nghiêm cấm đối với đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản, người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cơ quan, tổ chức có liên quan.

Thứ ba, về Đấu giá viên: để nâng cao chất lượng đội ngũ đấu giá viên và tính chuyên nghiệp trong hoạt động hành nghề đáp ứng yêu cầu thực tiễn, Luật đã quy định các tiêu chuẩn khắt khe hơn so với Nghị định số 17/2010/NĐ-CP. Bên cạnh đó, Luật cũng thu hẹp đối tượng được miễn đào tạo nghề đấu giá, theo đó,  chỉ những người đã qua các khóa đào tạo về nghề nghiệp và có kỹ năng hành nghề trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp và lĩnh vực có liên quan như luật sư, công chứng viên, quản tài viên, Thừa phát lại... mới được miễn đào tạo nghề đấu giá.

Thứ tư, về tổ chức đấu giá tài sản: Luật quy định tổ chức đấu giá tài sản bao gồm doanh nghiệp đấu giá tài sản và Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản. Tuy nhiên, khác với quy định của Nghị định số 17/2010/NĐ-CP, Luật quy định doanh nghiệp đấu giá tài sản chỉ được thành lập dưới hình thức doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh và thực hiện đăng ký hoạt động tại Sở Tư pháp. Luật giao UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ tình hình thực tiễn tại địa phương xem xét, phê duyệt Đề án thực hiện cơ chế tự chủ đối với Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản, Đề án chuyển đổi Trung tâm thành Doanh nghiệp trong trường hợp không cần thiết duy trì Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản, Đề án giải thể Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản trong trường hợp không có khả năng chuyển đổi thành Doanh nghiệp sau khi có ý kiến thống nhất của Bộ Tư pháp để đảm bảo hoạt động đấu giá liên tục, ổn định, tránh gây ách tắc việc xử lý tài sản, phù hợp với tình hình thực tiễn về tổ chức và hoạt động đấu giá tại địa phương.

Thứ năm, về trình tự, thủ tục và hình thức đấu giá tài sản: khắc phục hạn chế, vướng mắc của Nghị định số 17/2010/NĐ-CP, Luật đã tách bạch quy trình bán đấu giá với quy trình trước và sau khi tổ chức bán đấu giá, đồng thời, quy định trình tự, thủ tục đấu giá tài sản theo hướng chặt chẽ, đảm bảo tính minh bạch, khách quan, hạn chế tối đa tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, móc nối, thông đồng, dìm giá, xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan, tránh gây thất thoát tài sản của nhà nước. Luật quy định mới, cụ thể các nội dung so với Nghị định số 17/2010/NĐ-CP, như: việc niêm yết thông tin đấu giá tài sản; việc tổ chức đăng ký tham gia đấu giá; tiền đặt trước; thủ tục đăng ký tham gia đấu giá; các hình thức đấu giá (gồm 4 hình thức: trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá; bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá; bằng bỏ phiếu gián tiếp; đấu giá trực tuyến); phương thức đấu giá (phương thức trả giá lên; phương thức đặt giá xuống); quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá trong việc tổ chức thực hiện việc đấu giá; ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá (hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được ký kết giữa người có tài sản đấu giá với người trúng đấu giá hoặc giữa người có tài sản đấu giá, người trúng đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản nếu các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác), các trường hợp hủy kết quả đấu giá tài sản,...

Thứ sáu, về thù lao dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá tài sản, chi phí dịch vụ:  Luật quy định thù lao dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá tài sản, chi phí dịch vụ do người có tài sản đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản thỏa thuận trong hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản. Trường hợp đấu giá tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá (quy định tại khoản 1 Điều 4 của Luật) thì thù lao dịch vụ đấu giá được xác định theo cơ chế giá dịch vụ theo khung do Bộ Tài chính quy định.

Thứ bảy, về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu: Luật quy định tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng chỉ được đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu mà tổ chức đã mua. Trong trường hợp nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được bán đấu giá thì tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng ký hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản với tổ chức đấu giá tài sản để thực hiện đấu giá tài sản hoặc tự thực hiện đấu giá tài sản theo trình tự, thủ tục quy định của Luật.

Thứ tám, về công tác quản lý nhà nước: nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đấu giá tài sản, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động đấu giá tài sản của đấu giá viên, tổ chức bán đấu giá tài sản, cá nhân, tổ chức có liên quan, Luật quy định Bộ Tư pháp giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về đấu giá tài sản; trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ trong việc phối hợp với Bộ Tư pháp trong công tác quản lý nhà nước về đấu giá tài sản; trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc hướng dẫn về chế độ tài chính trong hoạt động đấu giá tài sản; trách nhiệm của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc quản lý nhà nước về đấu giá tài sản tại địa phương; giao Sở Tư pháp giúp UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện quản lý nhà nước về đấu giá tài sản, trong đó Sở Tư pháp có nhiệm vụ mới là thực hiện việc đăng ký hoạt động cho các doanh nghiệp đấu giá tài sản cấp thẻ Đấu giá viên....

Biên tập viên: xin đồng chí cho biết tình hình hoạt động bán đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua, những khó khăn, vướng mắc khi triển khai thi hành Luật?

Đồng chí Phạm Văn Phước: hoạt động bán đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh trong những năm qua đã có những phát triển đáng kể, cả về số lượng và chất lượng của các tổ chức bán đấu giá tài sản và đội ngũ đấu giá viên đã góp phần ngăn ngừa tiêu cực, tránh thất toát tài sản, nhất là tài sản công, tăng nguồn thu cho ngân sách  địa phương, đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; trong đó, Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp đã tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế trong hoạt động bán đấu giá tài sản tại địa phương, nhận được sự quan tâm, ủng hộ của các ngành, các cấp; trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản bảo đảm chặt chẽ và khách quan hơn, trong đó có bán đấu giá tài sản của nhà nước, tài sản là quyền sử dụng đất, tài sản thi hành án...; tính chuyên nghiệp của hoạt động bán đấu giá từng bước được nâng lên; nguồn nhân lực đấu giá viên từng bước được củng cố; chủ trương xã hội hóa tiếp tục được đẩy mạnh và vai trò quản lý của nhà nước đối với tổ chức, hoạt động bán đấu giá tài sản tiếp tục được tăng cường.

Tuy nhiên, hoạt động bán đấu giá trên địa bàn tỉnh còn có những khó khăn, vướng mắc, đó là: các tổ chức bán đấu giá tài sản chủ yếu tập trung tại thành phố Buôn Ma Thuột; địa bàn các huyện, thị xã chưa có doanh nghiệp bán đấu giá,  với số lượng đấu giá viên còn ít, cơ sở vật chất còn thiếu thốn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển dịch vụ theo hướng chuyên nghiệp hóa; có doanh nghiệp bán đấu giá tài sản hoạt động thiếu tính chuyên nghiệp, quy mô nhỏ, manh mún, cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu, trình độ quản lý còn nhiều hạn chế, bất cập, có doanh nghiệp đăng ký rất nhiều lĩnh vực hoạt động trong đó có lĩnh vực bán đấu giá tài sản nên tính chuyên nghiệp chưa cao; thực tế hoạt động đã xuất hiện tình trạng “cạnh tranh” không lành mạnh giữa các tổ chức bán đấu giá tài sản, một số tổ chức bán đấu giá không tuân thủ nghiêm túc về trình tự, thủ tục bán đấu giá, trích lại phần trăm phí cho cơ quan, đơn vị có tài sản bán đấu giá để thu hút sử dụng dịch vụ của tổ chức mình, điều này gây ảnh hưởng đến uy tín và sự phát triển lành mạnh của hoạt động bán đấu giá tài sản; một số đấu giá viên còn yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, nhận thức pháp luật và áp dụng pháp luật còn nhiều hạn chế, kỹ năng hành nghề chưa cao, không thướng xuyên cập nhật kiến thức pháp luật,...; trong hoạt động, một số tổ chức bán đấu giá tài sản chưa thực hiện tốt việc đăng ký, thay đổi, bổ sung danh sách đấu giá viên theo quy định, chưa thực hiện nghiêm túc, đúng thời hạn báo cáo... dẫn đến một số tổ chức bán đấu giá chuyên nghiệp đã bị xử phạt vi phạm hành chính, một số hợp đồng bán đấu giá bị cơ quan thẩm quyền hủy kết quả bán đấu giá do vi phạm trình tự, thủ tục bán đấu giá.

Đối với Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản thuộc Sở, hiện nay nhà nước còn đảm bảo một phần về kinh phí hoạt động, mặc dù hoạt động bán đấu giá tài sản tại địa phương đã có chiều hướng phát triển, nhưng nhu cầu bán đấu giá chưa đều đặn, doanh thu của hoạt động bán đấu giá tài sản chưa đáp ứng được nhu cầu chi cho các hoạt động của Trung tâm, nên cũng sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển đổi sang mô hình tự chủ hoàn toàn.

Biên tập viên: kính thưa đồng chí Phạm Văn Phước, với trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh quản lý nhà nước trong lĩnh vực bán đấu giá tài sản, thời gian tới Sở Tư pháp sẽ tham mưu triển khai thực hiện Luật này như thế nào?

Đồng chí Phạm Văn Phước: để đảm bảo tổ chức thực hiện Luật ngay từ ngày có hiệu lực thi hành là 01/7/2017, Sở Tư pháp sẽ chủ động tham mưu UBND tỉnh triển khai thực hiện các nội dung công việc sau:

- Xây dựng, ban hành Kế hoạch chi tiết và Chỉ thị triển khai thi hành Luật đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh.

- Tổ chức tuyền truyền, phổ biến, quán triệt các nội dung của Luật đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh theo kế hoạch đã được ban hành.

- Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh; đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật.

- Chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị và các điều kiện đảm bảo thi hành Luật, như: kiện toàn tổ chức, bộ máy, bổ sung nhân sự làm công tác quản lý nhà nước về đấu giá tài sản cho phù hợp với nhiệm vụ mà Luật quy định; đảm bảo đáp ứng kịp thời yêu cầu của doanh nghiệp đấu giá thực hiện chuyển đổi việc đăng ký hoạt động tại Sở Tư pháp theo quy định của Luật.

Đồng thời Sở Tư pháp cũng chủ động triển khai một số nội dung:

- Thực hiện việc công bố thủ tục hành chính về đấu giá tài sản thuộc thẩm quyền của Sở Tư pháp theo quy định của Luật; đăng tải Bộ thủ tục hành chính trong lĩnh vực đấu giá tài sản trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh và trên Trang thông tin điện tử của Sở để mọi tổ chức, cá nhân biết và thực hiện.

- Thực hiện việc đăng ký hoạt động cho các doanh nghiệp đấu giá tài sản thuận lợi, kịp thời, góp phần nhanh chóng đưa các doanh nghiệp đấu giá tài sản đi vào hoạt động ổn định.

- Tiếp tục rà soát, cập nhật, công bố danh sách đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản tại địa phương.

- Chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản xây dựng Đề án thực hiện cơ chế tự chủ và Đề án chuyển đổi Trung tâm thành Doanh nghiệp khi đủ điều kiện để trình UBND tỉnh phê chuẩn.

Hy vọng với những quy định chặt chẽ của Luật Đấu giá tài sản sẽ chấn chỉnh, khắc phục được những tồn tại, hạn chế;  hoạt động bán đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh sẽ phục vụ tích cực cho công cuộc cải cách tư pháp, góp phần không nhỏ đối với sự phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.

Biên tập viên: xin trân trọng cảm ơn đồng chí Phạm Văn Phước.

                                                    Tin: Nguyễn Tuấn Quang; ảnh: X.L