Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Hoàn thiện chuẩn nghèo đa chiều, lồng ghép hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững

Trong những năm qua, Việt Nam đạt được những thành tựu quan trọng trong công tác giảm nghèo, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đã góp phần nâng cao đời sống người dân, phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng, đặc biệt là nông dân. Tuy vậy, cũng còn nhiều hạn chế: chính sách còn chồng chéo, đầu tư dàn trải, chậm giải ngân; nhiều văn bản hướng dẫn gây phức tạp thủ tục; một số nơi tỷ lệ tái nghèo còn cao; công tác lãnh đạo, chỉ đạo phong trào xây dựng nông thôn mới và “Vì người nghèo – Không ai bị bỏ lại phía sau” chưa thực sự sâu sát.

Để hoàn thiện chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn mới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định quy định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026-2030 và Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035.

Tại Thông báo số 500/TB-VPCP ngày 21/9/2025 của Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến kết luận của Phó Thủ tướng thống nhất việc áp dụng theo hướng thể chế hóa bằng văn bản pháp luật, kế thừa chuẩn nghèo các giai đoạn trước đối với dự thảo Nghị định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, đồng thời bổ sung, điều chỉnh để phù hợp tình hình mới.

Ngoài tiêu chí thu nhập, Nghị định cần mở rộng các chỉ số phản ánh mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản như việc làm, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, môi trường, thông tin, rác thải… đồng thời tính đến yếu tố thiên tai, biến đổi khí hậu. Các quy định phải đảm bảo minh bạch, có cơ chế giám sát, đánh giá chặt chẽ và phân định rõ trách nhiệm từ trung ương đến địa phương.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Hộ nghèo cũng phải được hưởng thành quả chung của đất nước. Chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn tới phải phản ánh đúng thực tiễn, vừa là thước đo, vừa là công cụ để hoạch định chính sách xã hội.”

Lồng ghép chương trình, tập trung nguồn lực

Về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035, Phó Thủ tướng chỉ đạo cần lồng ghép xây dựng nông thôn mới với giảm nghèo bền vững thành một chương trình thống nhất nhằm tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Chương trình phải được triển khai như một phong trào toàn dân, huy động cả hệ thống chính trị, trong đó địa phương giữ vai trò trung tâm: “Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, Trung ương hỗ trợ, giám sát.”

Nguồn lực đầu tư cần ưu tiên cho vùng khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, đồng thời khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp và người dân. Việc phân bổ không thể cào bằng mà phải dựa trên đặc thù từng khu vực.

Lưu ý bổ sung tiêu chí mới trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, trong đó nhấn mạnh trụ cột môi trường, phát triển nông nghiệp xanh gắn với thương mại, dịch vụ và du lịch nông thôn. Quy hoạch cần đi trước một bước, tránh đầu tư manh mún, dàn trải, kém hiệu quả.

Giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định chuẩn nghèo đa chiều và báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình. Đồng thời, phối hợp với các Bộ: Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Xây dựng để rà soát, loại bỏ sự trùng lắp, xây dựng Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.

Bộ Tài chính đảm bảo nguồn lực thực hiện chuẩn nghèo đa chiều; Bộ Y tế sớm trình chính sách an sinh xã hội suốt đời đối với người nghèo, cận nghèo cao tuổi không có khả năng lao động. Các bộ, ngành, địa phương phải tiếp tục quán triệt tinh thần chỉ đạo của Trung ương, kiên quyết hành động theo nguyên tắc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm.”

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần phát huy vai trò cơ sở, hoàn thiện quy hoạch đô thị, nông thôn, phân bổ nguồn lực hợp lý, tránh đầu tư dàn trải, bảo đảm triển khai chương trình đồng bộ, hiệu quả./.

Lê Thủy