Những điểm mới trong hoạt động đăng ký doanh nghiệp

Ngày 30/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, nội dung của Nghị định quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký doanh nghiệp; đăng ký và hoạt động của hộ kinh doanh; việc liên thông thủ tục đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh; đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh qua mạng thông tin điện tử; cung cấp thông tin đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh, khai thác và chia sẻ thông tin doanh nghiệp; cơ quan đăng ký kinh doanh đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và quản lý nhà nước về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh.

Việc ban hành Nghị định số 168/2025/NĐ-CP đã đánh dấu một bước tiến rõ rệt trong cải cách hành chính và chuyển đổi số, trong đó, có những cải tiến nổi bật trong hoạt động đăng ký doanh nghiệp so với quy định trước đây, như:  

- Mở rộng đối tượng và điều chỉnh thẩm quyền áp dụng: Áp dụng cho tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cơ quan đăng ký, cơ quan liên quan (thuế, lao động, bảo hiểm xã hội,…); phân cấp rõ ràng: Cấp tỉnh: Sở Tài chính hoặc Ban Quản lý khu công nghệ cao, cấp xã: Phòng Kinh tế hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị (tùy từng địa bàn).

- Ghi nhận khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi”: Điều 17 của Nghị định đã định nghĩa và xác định tiêu chí của chủ sở hữu hưởng lợi, đồng thời, bắt buộc kê khai thông tin chủ sở hữu hưởng lợi khi thành lập doanh nghiệp nhằm tăng minh bạch, phòng chống rửa tiền, trốn thuế.

- Số hóa tối đa quy trình đăng ký: Từ ngày 01/7/2025, doanh nghiệp và hộ kinh doanh được đăng ký trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp bằng tài khoản định danh điện tử (chữ ký số, sinh trắc học, OTP, số điện thoại chính chủ…). Hồ sơ điện tử hợp lệ không bắt buộc nộp hồ sơ giấy; hồ sơ điện tử có giá trị pháp lý như bản giấy (Điều 38).

- Rút ngắn thời gian và tích hợp hồ sơ đăng ký: Thời gian xử lý hồ sơ hợp lệ khi đăng ký qua mạng giảm xuống còn 01 ngày làm việc (thay vì 03 ngày như trước đây). Trình tự, thủ tục đăng ký thông qua mạng điện tử cho phép tích hợp nhiều thủ tục (thành lập, khai lao động, đăng ký hóa đơn điện tử, mã ngành, địa điểm kinh doanh…) trong một lần nộp hồ sơ duy nhất, giảm nhiều bước hành chính rườm rà.

- Tinh giản yêu cầu, điều kiện về giấy tờ, đặc biệt đối với người ủy quyền: Một số quy định tại Nghị định này đã cắt giảm đáng kể thủ tục hành chính, như: không bắt buộc đóng dấu trên văn bản đề nghị đăng ký, nghị quyết, quyết định, biên bản họp; người ủy quyền và người được ủy quyền chỉ cần xác thực điện tử, có thể không cần nộp bản sao giấy tờ tùy thân nếu đã xác thực thành công. Nếu chưa có tài khoản định danh thì mới cần nộp bản sao Căn cước công dân/Hộ chiếu.

- Đồng bộ, kết nối dữ liệu và mã định danh điện tử: Nghị định cũng quy định về sự kết nối dữ liệu giữa cơ quan đăng ký, thuế và Hệ thống thông tin quốc gia; doanh nghiệp được kích hoạt mã số thuế ngay khi nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Mã định danh điện tử của doanh nghiệp là chính mã số thuế, sử dụng cho toàn bộ giao dịch số với cơ quan nhà nước (thuế, hải quan…)

- Bổ sung thông tin về tình trạng pháp lý của chi nhánh/địa điểm kinh doanh: Điều 36 của Nghị định quy định các tình trạng pháp lý của chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp: đang hoạt động; tạm ngừng kinh doanh, hoạt động; không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký; bị thu hồi do cưỡng chế về quản lý thuế; đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động; đã chấm dứt hoạt động. Việc quy định này giúp công khai minh bạch và cập nhật liên tục dữ liệu của các doanh nghiệp, tăng cường hiệu quả quản lý của các cơ quan nhà nước.

Nghị định số 168/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, thay thế Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp, Nghị định số 122/2020/NĐ-CP ngày 15/10/2020 của Chính phủ quy định về phối hợp, liên thông thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện, khai trình việc sử dụng lao động, cấp mã số đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội, đăng ký sử dụng hóa đơn của doanh nghiệp. Đồng thời, sửa đổi điểm a khoản 2 Điều 66 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư: “Văn bản đăng ký góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp gồm những nội dung: thông tin về đăng ký doanh nghiệp của tổ chức kinh tế mà nhà đầu tư nước ngoài dự kiến góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp; ngành, nghề kinh doanh; danh sách chủ sở hữu, thành viên, cổ đông sáng lập, danh sách chủ sở hữu, thành viên, cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài (nếu có); tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài trước và sau khi góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào tổ chức kinh tế; giá trị giao dịch thực tế của hợp đồng góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp; thông tin về dự án đầu tư của tổ chức kinh tế (nếu có)”./.

                                                                                           Bạch Tuyết