Một số điểm mới trong Luật Công an nhân dân (sửa đổi)

Luật Công an nhân dân (sửa đổi) được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 27/11/2014 và đã có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2015. Luật có 7 chương, 45 điều (tăng 2 điều so với Luật Công an nhân dân năm 2005) quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của công an nhân dân (CAND); về sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ công an; chế độ, chính sách… với những điểm mới như sau:

Tại Điều 4, về cơ cấu của CAND, Luật quy định CAND gồm lực lượng An ninh nhân dân, lực lượng Cảnh sát nhân dân và Công an xã (Luật CAND năm 2005 chỉ có 2 lực lượng là An ninh nhân dân và Cảnh sát nhân dân).

Tại Điều 21, Luật đã có điều chỉnh mới. Theo đó, học sinh, sinh viên của các trường CAND khi tốt nghiệp được phong cấp bậc hàm như sau: Trung cấp phong Trung sĩ; cao đẳng phong Thượng sĩ; đại học phong Thiếu úy. Trường hợp tốt nghiệp loại xuất sắc được phong cao hơn một bậc. Như vậy, học sinh trung cấp CAND tốt nghiệp xuất sắc được phong hàm Thượng sĩ; cao đẳng xuất sắc được phong hàm Thiếu úy; đại học loại xuất sắc được phong hàm Trung úy. Bên cạnh đó, thời hạn xét thăng cấp bậc hàm đối với sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ cơ bản vẫn giữ nguyên như Luật 2005. Luật cũng quy định cụ thể đối với cấp bậc hàm Đại tá lên Thiếu tướng thời hạn là 04 năm và thời hạn thăng cấp bậc hàm trong mỗi cấp tướng tối thiểu là 04 năm;trường hợp thăng trước thời hạn do cấp có thẩm quyền quyết định.Tuổi của sĩ quan được xét thăng cấp bậc hàm từ Đại tá lên Thiếu thướng không quá 57 tuổi; trường hợp có thành tích đặc biệt xuất sắc, có thể cao hơn do cấp có thẩm quyền quyết định.

Tại điều 24 Luật quy định rõ về cấp bậc hàm cao nhất trong CAND, theo đó, cấp bậc hàm cao nhất trong CAND là Bộ trưởng Bộ Công an, có trần cấp bậc hàm Đại tướng; cấp bậc hàm cao nhất đối với Thứ trưởng Bộ Công an là Thượng tướng (số lượng không quá 06 Thượng tướng). Cũng theo quy định tại điều này thì Phó Chủ nhiệm Thường trực, Phó Chủ nhiệm chuyên trách Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương có cấp bậc hàm cấp tướng thực hiện theo quy định của cơ quan có thẩm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam. Như vậy, chức danh Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công anTrung ương có cấp bậc hàm cao nhất là Đại tá, không được quy định hàm cấp tướng.

Đối với sĩ quan Công an nhân dân biệt phái là Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội hoặc được bổ nhiệm chức vụ Tổng cục Trưởng và tương đương có cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng. Sĩ quan biệt phái là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội hoặc được bổ nhiệm chức vụ Thứ trưởng hoặc tương đương có cấp bậc hàm cao nhất Trung tướng. Sĩ quan biệt phái có chức vụ cao hơn được phong, thăng cấp bậc hàm cấp tướng theo quy định cơ quan có thẩm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ở địa phương, Luật quy định chức vụ Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh có cấp bậc hàm cao nhất là Trung tướng; Giám đốc Công an các tỉnh thành khác có cấp bậc hàm cao nhất là Đại tá. Như vậy, cấp bậc hàm cao nhất đối với Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh cao hơn người đồng cấp ở các tỉnh thành khác 02 bậc. Đồng thời, quy định cụ thể Công an thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh có không quá 03 Phó Giám đốc và cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng.

Về thẩm quyền phong, thăng cấp bậc hàm cấp tướng đối với sĩ quan CAND  do Chủ tịch nước quyết định. Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm các chức vụ Thứ trưởng, Tổng Cục trưởng, Tư lệnh, Chính ủy Bộ Tư lệnh trong CAND. So với quy định của Luật CAND năm 2005, Chủ tịch nước chỉ phong, thăng cấp bậc hàm Thượng tướng, Đại tướng. Thủ tướng Chính phủ phong, thăng cấp bậc hàm Thiếu tướng, Trung tướng và bổ nhiệm các chức vụ Thứ trưởng, Tổng Cục trưởng thuộc bộ Công an.

Quy định về hạn tuổi phục vụ của sĩ quan CAND được điều chỉnh theo hướng nâng tuổi phục vụ đối với nam và nữ sĩ quan cấp uý lên 53 tuổi, chỉnh lý quy định kéo dài tuổi phục vụ của sĩ quan có cấp bậc hàm từ Thượng tá trở xuống do Bộ trưởng Bộ Công an quyết định; bổ sung quy định kéo dài hạn tuổi đối với một số trường hợp cho phù hợp với Bộ luật Lao động. Theo đó, sĩ quan là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia cao cấp, nữ sĩ quan cấp tướng có thể được kéo dài hạn tuổi phục vụ hơn 60 tuổi đối với nam và hơn 55 tuổi đối với nữ theo quy định của Chính phủ, trường hợp đặc biệt có thể kéo dài khi có yêu cầu theo quyết định của Chủ tịch nước./.

                                                                                                                     Hữu Tịnh