Đánh giá công tác theo dõi thi hành pháp luật về giao rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk năm 2025

Nhằm đánh giá toàn diện hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật trong lĩnh vực trọng tâm, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Đắk Lắk vừa có Báo cáo gửi Bộ Tư pháp về kết quả theo dõi tình hình thi hành pháp luật về giao rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng năm 2025. Báo cáo không chỉ tổng hợp số liệu mà còn phân tích sâu sắc tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi và những vướng mắc trong quá trình triển khai thực tế các quy định pháp luật trên địa bàn, đặc biệt trong bối cảnh tỉnh Đắk Lắk (mới) được thành lập từ việc sáp nhập tỉnh Đắk Lắk (cũ) và tỉnh Phú Yên (trước đây).

Trước khi chính thức sắp xếp tổ chức bộ máy (theo Nghị quyết số 202/2025/QH15), công tác chỉ đạo theo dõi tình hình thi hành pháp luật về giao rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng đã được hai địa phương tiền thân triển khai tích cực thông qua nhiều hoạt động cụ thể:

* Đối với tỉnh Đắk Lắk (cũ): UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 13/KH-UBND, trong đó xác định rõ việc kiểm tra, đánh giá việc tuân thủ pháp luật là trọng tâm. Hoạt động kiểm tra thi hành pháp luật được tiến hành thông qua Đoàn kiểm tra của Chủ tịch UBND tỉnh (theo Quyết định số 886/QĐ-UBND), ban hành các kết luận kiểm tra đối với Sở Nông nghiệp và PTNT và một số huyện. Song song đó, Sở Tư pháp đã thực hiện khảo sát việc thi hành pháp luật thông qua các phiếu khảo sát chi tiết, nhằm thu thập thông tin đa chiều từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân.

* Đối với tỉnh Phú Yên (trước đây): Mặc dù quyết định không tổ chức các đoàn kiểm tra, khảo sát liên ngành để tập trung cho sắp xếp bộ máy, UBND tỉnh vẫn giao các cơ quan, địa phương tự kiểm tra, đánh giá tình hình thi hành pháp luật trong lĩnh vực được giao, bảo đảm nội dung theo dõi vẫn được thực hiện.

Theo số liệu thống kê từ năm 2021 đến năm 2024 (tại Báo cáo số 0243/BC-UBND ngày 24/11/2025 của UBND tỉnh Đắk Lắk):

- Về giao rừng:

Tỉnh Đắk Lắk (cũ): Tổng diện tích đã giao là 672.518,87 ha. Trong đó, diện tích lớn được giao cho các Ban quản lý rừng đặc dụng (227.900,80 ha), Ban Quản lý rừng phòng hộ (37.439,81 ha), Công ty lâm nghiệp (184.790,08 ha) và UBND xã (95.133,65 ha).

Tỉnh Phú Yên (trước đây): Tổng diện tích đã giao rừng là 99.991,38 ha, chủ yếu cho các Ban quản lý rừng phòng hộ và đặc dụng trên địa bàn.

- Về chuyển mục đích sử dụng rừng:

Tỉnh Đắk Lắk (cũ): Ghi nhận 05 dự án được chuyển mục đích, bao gồm Dự án đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột (thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ) và 04 dự án thuộc thẩm quyền HĐND tỉnh.

Tỉnh Phú Yên (trước đây): Đã thực hiện chuyển mục đích đối với 27 dự án với tổng diện tích 451,92 ha. Tất cả các dự án đã hoàn thành nghĩa vụ nộp tiền trồng rừng thay thế.

- Về công tác khác: Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật được triển khai dưới nhiều hình thức. Trong giai đoạn này, trên địa bàn không xảy ra khiếu nại, tố cáo liên quan đến giao rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo nêu ra nhiều tồn tại ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật như:

- Về phía cơ quan nhà nước: Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa được quan tâm đúng mức; nguồn lực (nhân lực, kinh phí) cho việc tổ chức thi hành pháp luật còn thiếu; việc thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật chưa thường xuyên…

- Về phía chủ thể thi hành: Nhận thức và ý thức tuân thủ pháp luật của một số tổ chức, hộ gia đình được giao rừng còn hạn chế. Nhiều chủ rừng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng theo quy định của pháp luật...

Nguyên nhân khách quan từ những bất cập của hệ thống pháp luật - Đây là nội dung then chốt thể hiện rõ nội hàm "thi hành pháp luật". Báo cáo chỉ rõ những rào cản pháp lý ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực thi pháp luật trên thực tế:

- Sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản: Tồn tại sự không thống nhất về thẩm quyền của UBND cấp xã giữa Nghị định số 136/2025/NĐ-CP và Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, gây lúng túng cho địa phương trong áp dụng pháp luật.

- Khoảng trống pháp luật sau sáp nhập: Nhiều văn bản pháp luật chuyên ngành vẫn viện dẫn thẩm quyền của cấp huyện (nay đã không còn), dẫn đến tình trạng không rõ cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết các thủ tục hành chính, làm gián đoạn quá trình thi hành pháp luật.

- Quy trình kỹ thuật phức tạp: Các quy định về định mức kinh tế - kỹ thuật (Thông tư 58/2025/TT-BNNMT) với nhiều công đoạn đã kéo dài thời gian, gia tăng khối lượng công việc, ảnh hưởng đến tiến độ thi hành các thủ tục.

Để nâng cao hiệu quả quản lý, UBND tỉnh Đắk Lắk đề ra các giải pháp mang tính then chốt để hoàn thiện và bảo đảm hiệu lực thi hành pháp luật như: Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện nghiêm túc các quy định. Rà soát, sửa đổi các văn bản của tỉnh cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp sau sáp nhập. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật và tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp xã.

Đồng thời, tỉnh kiến nghị với Trung ương sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật chuyên ngành để thống nhất với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xóa bỏ các quy định viện dẫn thẩm quyền cấp huyện. Nghiên cứu cải thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích bảo vệ và phát triển rừng, xây dựng chính sách đặc thù và tăng cường giám sát việc sử dụng vốn trồng rừng thay thế cũng như có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp trục lợi chính sách.

Báo cáo đã cho thấy nỗ lực của tỉnh Đắk Lắk trong việc bảo đảm khuôn khổ pháp lý cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững, trong bối cảnh địa phương vừa trải qua một cuộc sáp nhập hành chính quan trọng./.

Lê Thủy