Kiến tạo Mô hình liên thông số thống nhất, hiệu quả, dựa trên dữ liệu trong toàn hệ thống chính trị

Ngày 27/8/2025, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã ban hành Quyết định số 05-QĐ/BCĐTW quy định về Mô hình liên thông số thống nhất, hiệu quả và quản trị dựa trên dữ liệu trong hệ thống chính trị. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng trong tiến trình kiến tạo quốc gia số Việt Nam, góp phần tái cấu trúc căn bản, toàn diện phương thức vận hành của bộ máy chính trị, chuyển từ mô hình quản lý hành chính truyền thống sang quản trị hiện đại, thông minh, dựa trên dữ liệu và công nghệ số.

Theo Quyết định, mục tiêu tổng quát của Mô hình là kiến tạo không gian số quốc gia thống nhất, làm nền tảng xây dựng Khung Kiến trúc tổng thể quốc gia số, hướng tới một hệ thống quản trị minh bạch, hiệu quả, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Và các mục tiêu cụ thể bao gồm:

• Xây dựng Mô hình liên thông số quốc gia đồng bộ trên cơ sở hạ tầng, dữ liệu, nền tảng số và ứng dụng dùng chung.
• Loại bỏ tình trạng cát cứ thông tin, phân mảnh đầu tư; hình thành tài nguyên số quốc gia chung.
• Sử dụng dữ liệu, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) làm động lực phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
• Triển khai đo lường hiệu quả bằng các chỉ số định lượng (KPIs), tập trung vào minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí tuân thủ, nâng cao năng lực phân tích và hoạch định chính sách.

Mô hình được triển khai thống nhất trong toàn hệ thống chính trị, bao gồm các cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương đến địa phương.

Đối với những địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, việc áp dụng được thực hiện theo lộ trình phù hợp, có sự hướng dẫn trực tiếp của Ban Chỉ đạo Trung ương.

Để bảo đảm tính nhất quán, hiệu quả và bền vững, Mô hình được xây dựng trên 07 nguyên tắc cốt lõi, đó là:

1. Quản trị dựa trên kết quả: đo lường bằng sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp; hiệu quả sử dụng nguồn lực; rút ngắn thời gian xử lý công việc.
2. Lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành dựa trên dữ liệu thời gian thực: dữ liệu là tài sản chiến lược, phục vụ trực tiếp cho ra quyết định.
3. Vận hành thông minh và tự động hóa với ưu tiên AI First: ứng dụng trí tuệ nhân tạo minh bạch, công bằng, có trách nhiệm.
4. Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trên nền tảng số: Trung ương giữ vai trò kiến tạo thể chế; địa phương phát huy tính chủ động, trách nhiệm.
5. Lấy người dùng làm trung tâm với hệ sinh thái dịch vụ hợp nhất: thống nhất qua Cổng Dịch vụ công quốc gia và ứng dụng VNeID.
6. An toàn thông tin, an ninh mạng là tiên quyết: mọi hệ thống, nền tảng, dữ liệu phải bảo đảm phương án dự phòng, ứng phó sự cố.
7. Thúc đẩy dữ liệu mở, nâng cao minh bạch, trách nhiệm giải trình và đổi mới sáng tạo.

Các nguyên tắc này gắn bó chặt chẽ, tạo thành hệ sinh thái quản trị số hoàn chỉnh – từ dữ liệu, phân tích, vận hành đến giám sát và đổi mới.

* Kiến trúc tổng thể 4 lớp của Mô hình

Mô hình liên thông số được thiết kế theo kiến trúc đa lớp, bảo đảm tính nhất quán, khả năng mở rộng, an toàn và an ninh mạng. Kiến trúc bao gồm 04 lớp chức năng, với dữ liệu và trí tuệ nhân tạo đóng vai trò hạt nhân trung tâm:

1. Lớp Hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung: Trung tâm dữ liệu quốc gia, mạng thông tin diện rộng của Đảng (mạng lõi), Mạng TSLCD, hệ thống chứng thực chữ ký số công vụ, trung tâm giám sát an toàn mạng, cùng các giải pháp kết nối vùng sâu vùng xa.

2. Lớp Dữ liệu và nền tảng lõi: Các cơ sở dữ liệu quốc gia (dân cư, đất đai, doanh nghiệp…), cơ sở dữ liệu chuyên ngành, nền tảng tích hợp – chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP), nền tảng định danh và xác thực điện tử, bản đồ số quốc gia, nền tảng phân tích dữ liệu lớn và AI dùng chung.

3. Lớp Ứng dụng và nghiệp vụ dùng chung: Cổng Dịch vụ công quốc gia, trục liên thông văn bản quốc gia, hệ thống thông tin báo cáo, hệ thống thư điện tử công vụ, nền tảng họp trực tuyến, nền tảng quản lý cán bộ, cùng các ứng dụng chuyên ngành đặc thù.

4. Lớp Kênh tương tác và đo lường hiệu quả: Cổng Dịch vụ công quốc gia và VNeID là hai kênh chính; các Dashboard chỉ đạo điều hành; Khung KPIs đo lường hiệu quả thời gian thực.

Chu trình vận hành khép kín: dữ liệu (lớp 2) được xử lý bởi nền tảng AI → hiển thị trực quan trên Dashboard (lớp 4) → hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định → kết quả được đo lường bằng KPIs (lớp 4).

Để triển khai đồng bộ, hiệu quả, Ban chỉ đạo đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, đơn vị:

- Tổ Giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương: làm đầu mối điều phối, theo dõi, đôn đốc; tổ chức họp kỹ thuật; tháo gỡ khó khăn.

- Bộ Khoa học và Công nghệ: chủ trì hoàn thiện Khung Kiến trúc tổng thể quốc gia số; ban hành cơ chế quản lý dữ liệu; phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cho tiếng Việt; vận hành NDXP và hệ thống email công vụ; thúc đẩy ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo.

- Bộ Công an: xây dựng và vận hành Trung tâm dữ liệu quốc gia, nền tảng điện toán đám mây; phát triển VNeID; ban hành quy định kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc; giám sát, ứng phó sự cố an ninh mạng.

- Văn phòng Chính phủ: nâng cấp, phát triển các hệ thống quốc gia như Cổng Dịch vụ công, Trục liên thông văn bản, Hệ thống báo cáo, Nền tảng họp trực tuyến, tích hợp AI để nâng cao hiệu quả.

- Ban Cơ yếu Chính phủ: xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật về mật mã, chữ ký số; kiểm định an toàn bảo mật trước khi vận hành.

- Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, TANDTC, VKSNDTC, UBTW MTTQVN: xây dựng, cập nhật Khung Kiến trúc chuyển đổi số của khối; bảo đảm đồng bộ với kiến trúc quốc gia; cử đầu mối tham gia xây dựng Khung Kiến trúc quốc gia số.

- Các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương: triển khai Mô hình trong ngành, lĩnh vực; kết nối, chia sẻ dữ liệu; bảo đảm an ninh mạng; bố trí nguồn lực để thực hiện.

- Văn phòng Trung ương Đảng (Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo): xây dựng Định hướng chiến lược phát triển và cơ chế khai thác, sử dụng chung Mạng thông tin diện rộng của Đảng, hoàn thành trong tháng 10/2025.

Các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ phải báo cáo tiến độ định kỳ hàng tháng hoặc đột xuất về Văn phòng Trung ương Đảng để tổng hợp, báo cáo Thường trực Ban Chỉ đạo.

Việc ban hành Quyết định số 05-QĐ/BCĐTW là tuyên bố mạnh mẽ về quyết tâm chính trị trong xây dựng quốc gia số, chuyển đổi phương thức quản trị từ hành chính sang dựa trên dữ liệu và công nghệ số. Ban Chỉ đạo Trung ương yêu cầu người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương thay đổi tư duy triệt để, nêu cao tinh thần trách nhiệm, coi đây là nhiệm vụ chính trị ưu tiên hàng đầu, phối hợp chặt chẽ, quyết liệt, để kiến tạo một Mô hình liên thông số thực sự đột phá, hiệu quả, góp phần xây dựng nền quản trị quốc gia hiện đại, minh bạch, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Lê Thủy