Chủ thể thực hiện quyền tiếp cận thông tin và chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin theo Luật Tiếp cận thông tin

Để cụ thể hóa quyền tiếp cận thông tin, bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân được quy định tại Điều 25 Hiến pháp năm 2013, Luật Tiếp cận thông tin quy định về chủ thể thực hiện quyền tiếp cận thông tin và chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin, như sau:

1. Về chủ thể thực hiện quyền tiếp cận thông tin

Điều 4 Luật Tiếp cận thông tin quy định về chủ thể thực hiện quyền tiếp cận thông tin là công dân.  Bên cạnh đó, Luật cũng quy định việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin cho người mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người dưới 18 tuổi, đối với người mất năng lực hành vi dân sự sẽ thực hiện yêu cầu cung cấp thông tin thông qua người đại diện theo pháp luật; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thực hiện yêu cầu cung cấp thông tin thông qua người giám hộ; người dưới 18 tuổi yêu cầu cung cấp thông tin thông qua người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp luật về trẻ em và luật khác có quy định khác.

Đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam được cung cấp những thông tin theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin. Tuy nhiên, những người này chỉ được yêu cầu cung cấp những thông tin có liên quan trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của họ. Luật cũng quy định công dân có thể yêu cầu cung cấp thông tin thông qua tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp của mình trong trường hợp nhiều người của tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp đó cùng có yêu cầu cung cấp thông tin giống nhau.

2. Về chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin

Luật Tiếp cận thông tin quy định cơ quan nhà nước có trách nhiệm cung cấp thông tin do mình tạo ra, trừ trường hợp thông tin công dân không được phép tiếp cận. Như vậy, trách nhiệm cung cấp thông tin thuộc về cơ quan nhà nước từ cơ quan hành pháp, tư pháp đến cơ quan lập pháp đều có trách nhiệm cung cấp thông tin cho công dân.

Về nguyên tắc, cơ quan nhà nước có trách nhiệm cung cấp thông tin do mình tạo ra, nhưng đối với một số cơ quan nhà nước do tính chất hoạt động đặc thù mà không thể trực tiếp thực hiện trách nhiệm cung cấp thông tin thì Luật giao một số cơ quan nhà nước có liên quan ngoài trách nhiệm cung cấp thông tin do mình tạo ra còn phải cung cấp thông tin do cơ quan khác tạo ra, cụ thể:

-  Văn phòng Quốc hội có trách nhiệm cung cấp thông tin do Chủ tịch nước tạo ra;

- Văn phòng Chính phủ có trách nhiệm cung cấp thông tin do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tạo ra;

- Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội có trách nhiệm cung cấp thông tin do Đoàn đại biểu Quốc hội tạo ra;

- Văn phòng Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm cung cấp thông tin do Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các cơ quan của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh tạo ra;

- Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm cung cấp thông tin do Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tạo ra;

- Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm cung cấp thông tin do Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các cơ quan của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện tạo ra.

Ngoài ra, Luật còn quy định riêng đối với Ủy ban nhân dân cấp xã thì bên cạnh việc cung cấp thông tin do mình tạo ra, còn phải cung cấp thông tin do mình nhận được.

Phương Linh